کد مطلب:19137 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چه گناهاني كيفر مضاعف دارد؟

گرچه هر گناهي طغيان و نافرماني است و از باب قانون شكني و سنت گريزي قبيح و ناروا شمرده شده و داراي مجازات است، ليكن پاره اي از گناهان به تنهايي چند گناه به حساب مي آيد و در اصطلاح گناه مضاعف است؛ مانندبدعت گزاري در دين، آسيب رساندن به اسلام و قوانين ديني، به ويژه اگر اين عمل را كساني انجام دهند كه از آنان انتظار كمك به دين مي رود و خانه زادان دين و حاميان آيين الهي به شمار مي آيند؛ مثلا خانواده يا همسران پيامبر كه به بيت وحي منسوبند اگر گناه كنند تنها خود را تباه نكرده، بلكه به حيثيت اسلامي رسول خدا(ص) آسيب وارد ساخته اند. از اين رو كيفر آنان چند برابر است: «يا نِساء النَبي مَنْ يَأْت مِنْكُنَّ بِفاحشه مُبَيِّنه يُضاعَف لَها العَذاب ضِعْفَين و كان ذلِك عَلي الله يَسيرا» احزاب/30. [اي زنان پيامبر از شما هر كه به كار ناروايي دانسته اقدام كند عذاب او دو برابر عذاب ديگران است و اين بر خدا سهل و آسان است.]

حريز گويد: از امام صادق(ع) درباره «فاحشه مبينه» (كار نارواي آشكار)، پرسيدم. فرمود: عبارت است از خروج به شمشير؛ (نورالثقلين 4/268، ح 75.) [يعني هرگاه يكي از زنان پيامبر به مبارزه عليه دين برخيزد عذاب او دو برابر است.]

همچنين اگر كسي به دين خدا افترا زند و موجب گمراهي ديگران شود فقط گناهي شخصي نكرده، بلكه زمينه گناه ديگران را نيز با گمراهي آنان فراهم كرده است. از اين رو كيفر او دو برابر ساير گنه كاران خواهد بود. لذات خداوند مي فرمايد: «وَ مَنْ أَظلَم مِمَّن افْتَري عَلَي الله كَذِبا أوُلئِك يُعرَضون عَلي رَبِّهم و يَقولُ الأَشْهاد هؤُلاء الَّذِين كَذَّبوا عَلي رَبِّهم أَلّا لَعنة الله عَلي الظالِمين الَّذِين يُصدون عَن سَبيل الله و يَبغونها عَوجا و هُم بِالاخِره هُم كافِرون أوُلئِك لَم يَكوُنوُا مَعجزين فِي الأَرض و ما كان لَهُم مِن دوُن الله مِن أوُلياء يُضاعف لَهُم العَذاب ما كانوُا يَسْتَطيعون السَمعَ و ما كانوُا يُبصِرون» هود/18 ـ 20. [آن ستمكاران كه خودشان از راه خدا منصرف شدند و ديگران را نيز از آن مصروف داشتند و در حقيقت راه خدا را بر روي بندگان بسته، سعي مي كنند آن راه را كج كرده و خلق را به راه باطل بكشند وهم اينان هرگز به آخرت ايمان نياورده، منكر قيامتند. اينان هيچ قدرت و راه گريزي در زمين از قهر خدا ندارند و هرگز نمي توانند خدا يا مأمور الهي را عاجز كنند و جز خداوند كه او هم بر عذابشان چند برابر خواهد افزود از هيچ كس حتي از اعضا و قواي خود يار و مددكاري نخواهند يافت، كه هرگز گوششان هم در شنوايي و چشمشان در بينايي به آنان مدد نتواند كرد.] آري خداوند اين گروه را ستمكارترين افراد دانسته؛ زيرا به دين خدا افترا و دروغ مي بندند. اين است پاداش كسي كه خواسته هاي شيطاني خود را به عنوان دين خدا غذاي اجتماع سازد يا كردار ناشايست خود را شايسته جلوه دهد و آن را به دروغ از دين خدا بخواند.

قرآن پاره اي از گناهان را بسيار سنگين شمرده، درباره برخي از آنها از قبيل شرك، قتل انسان هاي محترم و زنا چنين مي فرمايد: «وَ مَنْ يَفعَل ذلِك يَلْقَ أثاما يُضاعَف لَه العَذاب يَوم القِيمه و يَخْلد فيه مُهانا» فرقان/68 ـ 69. [هر كه آن عمل را انجام دهد عذابش در قيامت دو چندان شود و با ذلت و خواري به دوزخ جاويد گردد.] در تفسير علي بن ابراهيم آمده است كه «اثام» يكي از دره هاي جهنم است كه جايگاه غير خداپرستان، قاتلان نفس هاي محترم و زناكاران است و عذاب آنها دو برابر خواهد بود. قرآن درباره حيف و ميل كردن اموال يتيمان سخن از گناه بسيار بزرگ رانده مي فرمايد: «إِنَّه كانَ حُوباً كَبيراً» نساء/2. و بزرگي اين گناه بدان سبب است كه يتيم بي سرپرست است و پناهي ندارد و چنين مظلوم دل شكسته اي در التجاء به خداوند صادق و مخلص است و ابتهال صادقانه و خالصانه مستجاب خواهد شد و از طرف ديگر اين مال در سرنوشت يتيم نقش كلي ايفا مي كند. در طرف مقابل، اگر كسي يتيم را كمك، نوازش و سرپرستي كند ثواب دو چندان دارد و در سرنوشت يك عمر زندگي او كارساز است.

حاصل اين كه، مضاعف بودن پاره اي از عقاب ها مخالف با اصل كلي «جزاء وفاقا» نبأ/26. نيست؛ زيرا «حوب كبير» و گناه بزرگ كيفر مضاعف دارد و كيفر بزرگ وفق گناه بزرگ است، نه بيش از آن.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن ج 5 (معاد در قرآن)